رازی که اسلام را از سرنوشت مسیحیت حفظ نمود

نبوغِ کتاب «اسلام بین شرق و غرب» در این است که «بگوویچ» رازی را که اسلام را از سرنوشت مسیحیت در غرب حفظ کرده است به وضوح توضیح می‌دهد: این همان دوگانگی است که بینش صحیح اسلامی در ترکیب روح و ماده بر آن استوار است، اسلام به سمت پرورش صفاتی که ریشه در فطرت انسان ندارد منحرف نشده است؛ او با درك فطرت و تعامل با آن، ایده‌ی آلیسم که روح را خسته می‌کرد حذف نمود، و در عین حال اسلام توانست روایتی معنوی به مؤمنان خود ارائه دهد که آن‌ها را به تعامل با واقعیت زندگی و جامعه ترغیب كند و نظام‌های آن تعامل را برای آن‌ها تبیین كند.

اسلام هرگز به دنبال دستیابی به مدینه‌ی فاضله با تکیه بر توانایی‌های انسان نبوده است، بلکه تا آنجا که امکان داشته باشد توانایی‌هایش برای رسیدن به هدف الهی که شامل عدالت و برادری است در سایه‌ی توحید و شریعت بوده است، شخص مسلمان نباید تنها بدین‌خاطر که واقع زندگی از اسلام دور شده است چنین بپندارد که نقش اسلام متوقف شده است، بلکه او در این هنگام احساس مسئولیت بیشتری می‌کند تا آن‌طور که نظام اسلامی می‌خواهد بر آن واقعیت تأثیر بگذارد.

عبدالله عثمان