مارمێلکە، پاڵەوانەکەی هێزی کێشکردن!
مارمێلکە، پاڵەوانەکەی هێزی کێشکردن!
لە ئێوارەیەکی بێدەنگدا لە باخچە یان ماڵەوە، لەوانەیە ئەو مارمێلکە بچووکە ببینیت کە بەبێدەنگی و خشپەیی و بەوپەڕی چوست و چالاکییەوە بە دیوارەکەدا هەڵدەگەڕێت، بەبێ هیچ دەنگێک یان خلیسکان و کەوتنێک، بگرە هەندێک جار سەرکێشی لەگەڵ هێزی کێشکردندا دەکات و بە سەقفەکەوە سەراوژێر خۆی هەڵدەواسێت.
لە ڕاستیدا ئەمە نە جادووە، نە کیمیاییە نە سیکۆتین و ماددەی لکێنەر، بەڵکوو ئەگەر ورد ببیتەوە دەبینیت بنی پێیەکانی دەزووی وردبینی بچووکی تێدایە کە پێی دەوترێت (setae)، ئەویش وردتر دەبێتەوە بۆ یەکەیەکی بچووکتر (spatulae) کە قەبارەکەی یەک لە ١٠ هەزاری ئەستووری مووی مرۆڤە.
ئەم دەزووانە بە هێزێکی فیزیایی نادیار لەگەڵ ڕووکارەکاندا پێک دەلکێن بە ناوی (van der waals forces) کە هێزێکی کێشکردنی لە نێوان تەنۆلکەکان لاوازە، بەڵام کاتێک هێزەکە ملیۆنان جار کۆ دەکرێتەوە دەبێتە هێزێکی یاسا شکێن، ئەمەش وردی ئەندازیاری زیندەیی دەردەخات کە لە ئاستی نانۆییدا چ موعجیزەیەک نیشان دەدات.
ئەم تایبەتمەندییە نە شوێنەوار جێ دەهێڵێت نە بەپێی کات بەسەر دەچت، هەروەها بە ئاسانی لە لایەن مارمێلکەکەوە هەڵدەکرێت و پێدەکرێتەوە، لێرەوە زانست هەوڵی دا لاسایی ئەم ئەندازە ناوازەیە بکاتەوە و چەندین داهێنانی لێ هەڵێنجرێت، لە ئامێرە پزیشکییەکانی نەشتەرگەرییەوە کە بۆ توند لکان و گرتنی شانە هەستیارەکان بەکار دێت، تا دروستکردنی ڕۆبۆت کە بە هەمان میکانیزم بە دار و دیوارا هەڵدەگەڕێن، لەگەڵ دروستکردنی شریتی لکێنەری وشک کە هەزاران جار بەکار دەهێنرێتەوە.
کێ بیری لەوە دەکردەوە مارمێلکەیەک ئەو هەموو نهێنییە ئەندازەییە هەڵ بگرێت؟!
#ئاستانە_Astana