بەرسفا گومانەکێ دەربارەی قەبارەیێ مرۆڤی
بەرسفا گومانەکێ دەربارەی قەبارەیێ مرۆڤی
"قەبارەیێ مرۆڤی ملیۆن و بلیۆن جاران بچویکترە ژ هەسارەیا ئەردی، هەروەسا ئەرد ژی زێدەتر ژ ملیون جارا بچویکترە ژ ڕۆژێ، ڕۆژ ژی ب سەدان بلیۆن جاران بچویکترە ژ گەلەئەستێرەیا کاکێشان، هەروەسا ئەڤ گەلەئەستێرە ژی هزاران بلیۆن جاران بچویکترە ژ گەردوونی! کەواتە ئەم مرۆڤ بەراورد ب گەردوونی هەر چ نینن د قەبارەیدا! چاوا دبیت خودێیەک هند مەزن و بدەستهەڵات و بشیان بیت ئەڤ گەردوونە بڤێ مەزنیێ و بەرفرەهیێ دروست کربیت ل هەمان دەمدا لێپڕسینێ دگەل ئافرەتەکێدا بکەت حیجابێ ل بەرنەکەت؟ یان کەسەک نڤێژا نەکەت و یان ستەمێ بکەت! واتە ئەم بەراورد ب گەردوونی چ نینین تاکو ئەڤ خودایێ مەزنێ هوین بەحسدکەن حسێبەکێ بۆ مە بکەت."
بەرسڤا زانستی،
ڕاستە ئەم بەراورد ب گەردوونی زۆر د بچویکین، لێ نابیت ئەم ڤێ ژی ژبیر بکەین ل دەمێ ئەم بەراوردا قەبارەیێ جەستەیێ مرۆڤی دکەین ب گەردوونی، واتە ب دووری و پیڤانا مەزنتر ژ جەستەیێ خۆ ل وی دەمی دڤێت پیڤانا جەستەیێ خۆ بکەین ب دووری و پیڤانەییا بچویکتر ژ جەستەیێ خۆ.
دا بچین بۆ جیهانا مایکرۆ و نانۆ: جەستەیێ مرۆڤی ژ کومەلەیەکا سیستەمێ زیندەوەرزانی پێک هاتییە کو ب «کۆئەندام» هاتییە ناڤکرن، هەروەسا هەرکوو ئەندامەک ژی ژ کومەلەکا شانەیان پێکهاتییە، هەر شانەیەک ژی ژ کومەڵەکا خانەیان پێکهاتییە، هەرخانەیەک ژی ژ کومەلەیەکا ئەنداموچکەیان پێکهاتییە، هەرئەنداموچکەیەک ژی ژ کومەڵەیەکا ماددەیێن کیمیایی پێکهاتییە، ماددە ژی ژ ناڤک و ئەلکتڕۆنان پێکهاتییە، ناڤکێ پڕۆتۆن و نیتڕۆن تێدانە،«کوارک» دناڤ پڕۆتۆنانە، دناڤ «کوارکانیش» تەنولکەیێن هێگز بۆزۆن هەنە، هەروەسا هێگز بۆزۆن ژی ل هێلا وزەیا کانتینی پێکهاتییە. زانا لڤێ (dimension level) ڕاوستاینە و تا نوکە ژ ڤێ بچویکتر نەڤەدیتییە.
نوکە ژی دێ یەکان بەراوردکەین
ئێک خانەیا مرۆڤی = ~ 10 µm
ئێک ئەندامۆچکەیا ناڤەندە خانە = ~ 1 nm
واتە ئێک ئەندامۆچکەیا خانەیا مرۆڤی نزیکی 1,500,000,000 بلیۆنەک و پێنج سەد ملیۆن جار ژ جەستەیێ مرۆڤی بچویکترە!
هەروەسا ئێک هێگز = 10 ^ -18 am
کەواتە جەستەیێ مرۆڤی نزیکی 1 xona زۆنا جار مەزنترە ژ 1 هێگز.
1 xona = 1, 000, 000, 000, 000, 000, 000, 000, 000, 000
واتە جەستەیێ مرۆڤی بلیۆن بلیۆن بلیۆن جاران مەزنترە ژ ئێک هێگز!
سبحان اللە! خودێیێ مەزن مرۆڤ دروستکردییە ل ئاستەکێ قەبارە ناڤەند، کەواتە ئەو گۆتنا بێئاگەهان چ بها و گرنگییەک نەما ل دەمێ دبێژن ئەم گەلەک: "دبچوکین!" واتە فەنتاسییا وان هاتە گوهرین بۆ ئاڕگومێنت و بەلگەھ لسەر وان.
ئەگەر ئەم ب بەراورد ب گەردوونی زۆر بچویک بین، ئەڤە ب بەراورد ب ئاستی کوانتمی کو پێکهاتا سەرەکییا هەمی گەردوونییە، ئەم مرۆڤ زۆر د مەزن و زەبەلاحین.
#ئاستانە_بادینی #Astane_badînî