عقلانی بودن منهج محدثین در تعامل با اخبار

▪️صفحات طلایی تراث (2)

عقلانی بودن منهج محدثین در تعامل با اخبار


هرگاه به یکی از ما خبری برسد، احتمال این وجود دارد که این خبر صحیح نباشد و برخلاف واقعیت باشد. حال، سوال در اینجا اینست: آیا دلیل اینکه هر خبری برخلاف واقعیت باشد چیست؟
بی شک از این دو حالت بیشتر نیست؛
حالت اول: شخصی که خبر را به ما می رساند، به صورت عمدی این کار را انجام می دهد و خبر را برخلاف واقعیت نقل می کند، (حالت دوم:) یا اینکه به صورت عمدی این کار را انجام نمی دهد.
حالت اول را "دروغ"، و حالت دوم را "خطا" می نامند.
معلوم است که هیچ خبری (که بر خلاف واقع باشد) از این دو حالت بدر نیست.


علمای محدث، بسیار زیبا و دقیق این را احساس کرده اند، به همین خاطر آن را در تعامل با احادیث تطبیق کرده اند، لذا اگر به شروط حدیث صحیح نگاه کنیم، مشاهده می کنیم که برای حالت اول؛ که نقل خبر است بر خلاف واقعیت و به طور عمدی که به معنای "دروغ" است، محدثین شرط عدالت و راستگویی را قرار داده اند، که روای حدیث را وادار می کند که از دروغ گفتن بپرهیزد (و خبر افراد دروغگو پذیرفته نمی شود).

برای حالت دوم؛ نقل حدیث بر خلاف واقعیت و به طور عمدی که به معنای "خطا" است، شرط "ضبط" و "حفظ"  را قرار داده اند، بدین مفهوم که باید راوی حدیث، حافظه ی قوی داشته باشد، و حدیث را حفظ و بازگو کند، و اگر احادیث را در کتاب نوشته باشد، باید کتابش بدور از تحریف باشد.

برای هر دو حالت، شرط "اتصال سند" را قرار داده اند، بدین مفهوم که باید در بین روایان حدیث، انقطاع (و عدم پیوستگی) وجود نداشته باشد، و هر کدام از روات، حدیث را از راوی قبل از خودش شنیده باشد، چون اگر یکی از راوی ها در سلسله ی  روات ساقط یا مجهول باشد، آنگاه نمی توان به عدالت و راستگویی او پی برد، همچنین نمی توان فهمید که حافظه اش چگونه بوده، و اینکه آیا حدیث را دقیق روایت کرده است یا خیر؟

به جز این دو شرط (عدالت و ضبط)، دو شرط دیگر را قرار داده اند که عبارت اند از: عدم شذوذ و عدم علت.

بنابراین محدثین بسیار حکیمانه و به شیوه ای عقلانی با این اخبار تعامل کرده اند که تحت عنوان حدیث به آنان رسیده است. و با منهجی محکم آن را فیلتر زده اند، و احادیث صحیح را از احادیث ضعیف و موضوع (کذب)، جدا کرده اند.




🔘-مؤسسه آستانه

JOin 🔜  @astanaorganization